विलोम शब्द : परिभाषा , अर्थ , भेद – vilom shabd in hindi , opposite words in hindi
विलोम शब्द का अर्थ ( what is the meaning of vilom shabd )
‘ विलोम ‘ का अर्थ है ‘ उलटा ‘ । विलोम शब्द का अर्थ है ‘ उलटे अर्थ वाला शब्द ‘ ।
Alankar अलंकार : परिभाषा , भेद और उदाहरण Alankar in hindi
विलोम शब्द क्या है ? ( what is vilom shabd )
विलोम शब्द की परिभाषा :-
🔹 परस्पर विपरीत या उल्टे अर्थ का बोध कराने वाले शब्दों को विलोम या विपरीतार्थक शब्द कहते हैं ।
🔹 किसी शब्द के उलटे अर्थ का बोध कराने वाले शब्दों को विलोम शब्द कहते हैं ।
🔹 विलोम शब्द लिखते समय इस बात का ध्यान रखना चाहिए कि तद्भव शब्द का विलोम तद्भव और तत्सम शब्द का विलोम तत्सम लिखा जाए ; जैसे :- नया का पुराना , कपूत का सपूत , उठना का गिरना आदि ।
Opposite Words – Opposite Words in English for Kids and Students
महत्वपूर्ण विलोम शब्द – विलोम शब्द 50
सुंदर का विलोम शब्द ( sundar ka vilom shabd )
सुंदर का विलोम शब्द कुरूप होता है ।
आधार का विलोम शब्द ( aadhar ka vilom shabd )
आधार का विलोम शब्द निराधार होता है ।
आकर्षण का विलोम शब्द ( akarshan ka vilom shabd )
आकर्षण का विलोम शब्द विकर्षण होता है ।
Karak कारक – परिभाषा , कारक चिह्न , भेद और उदाहरण Karak in Hindi
उपकार का विलोम शब्द ( upkar ka vilom shabd )
उपकार का विलोम शब्द अपकार होता है ।
अमृत का विलोम शब्द ( amrit ka vilom shabd )
अमृत का विलोम शब्द विष होता है ।
Paryayvachi Shabd ( पर्यायवाची शब्द ) 1000+ samanarthi shabd
गुण का विलोम शब्द ( gunn ka vilom shabd )
गुण का विलोम शब्द अवगुण होता है ।
जीवन का विलोम शब्द ( jivan ka vilom shabd )
जीवन का विलोम शब्द मरण होता है ।
प्राचीन का विलोम शब्द ( prachin ka vilom shabd )
प्राचीन का विलोम शब्द अर्वाचीन , नवीन होता है ।
समास की परिभाषा , भेद और उदाहरण samas in hindi – हिन्दी व्याकरण
उन्नति का विलोम शब्द ( unnati ka vilom shabd )
उन्नति का विलोम शब्द अवनति होता है ।
उपकार का विलोम शब्द ( upkar ka vilom shabd )
उपकार का विलोम शब्द अपकार होता है ।
आदि का विलोम शब्द ( aadi ka vilom shabd )
आदि का विलोम शब्द अंत होता है ।
अंधकार का विलोम शब्द ( andhkar ka vilom shabd )
अंधकार का विलोम शब्द प्रकाश होता है ।
धरती का विलोम शब्द ( dharti ka vilom shabd )
धरती का विलोम शब्द गगन होता है ।
प्रश्न का विलोम शब्द ( prashansa ka vilom shabd )
प्रश्न का विलोम शब्द उत्तर होता है ।
प्रेम का विलोम शब्द ( prem ka vilom shabd )
प्रेम का विलोम शब्द घृणा , नफरत होता है ।
वीर का विलोम शब्द ( veer ka vilom shabd )
वीर का विलोम शब्द कायर होता है ।
विश्वास का विलोम शब्द ( vishwas ka vilom shabd )
विश्वास का विलोम शब्द अविश्वास होता है ।
आकाश का विलोम शब्द ( aakash ka vilom shabd )
आकाश का विलोम शब्द पाताल होता है ।
अनुकुल का विलोम शब्द ( anukul ka vilom shabd )
अनुकुल का विलोम शब्द प्रतिकूल होता है ।
आशा का विलोम शब्द ( asha ka vilom shabd )
आशा का विलोम शब्द निराशा होता है ।
हर्ष का विलोम शब्द ( harsh ka vilom shabd )
हर्ष का विलोम शब्द विषाद होता है ।
इच्छा का विलोम शब्द ( ichcha ka vilom shabd )
इच्छा का विलोम शब्द अनिच्छा होता है ।
कायर का विलोम शब्द ( kayar ka vilom shabd )
कायर का विलोम शब्द साहसी , निडर होता है ।
कोमल का विलोम शब्द ( komal ka vilom shabd )
कोमल का विलोम शब्द कठोर होता है ।
मित्र का विलोम शब्द ( mitra ka vilom shabd )
मित्र का विलोम शब्द शत्रु होता है ।
निंदा का विलोम शब्द ( ninda ka vilom shabd )
निंदा का विलोम शब्द स्तुति , प्रसंशा होता है ।
पाप का विलोम शब्द ( paap ka vilom shabd )
पाप का विलोम शब्द पुण्य होता है ।
सज्जन का विलोम शब्द ( sajjan ka vilom shabd )
सज्जन का विलोम शब्द दुर्जन होता है ।
सरल का विलोम शब्द ( saral ka vilom shabd )
सरल का विलोम शब्द कठिन होता है ।
उचित का विलोम शब्द ( uchit ka vilom shabd )
उचित का विलोम शब्द अनुचित होता है ।
उदय का विलोम शब्द ( uday ka vilom shabd )
उदय का विलोम शब्द अस्त होता है ।
उत्थान का विलोम शब्द ( utthan ka vilom shabd )
उत्थान का विलोम शब्द पतन होता है ।
आयात का विलोम शब्द ( aayat ka vilom shabd )
आयात का विलोम शब्द निर्यात होता है ।
अपना का विलोम शब्द ( apna ka vilom shabd )
अपना का विलोम शब्द पराया होता है ।
दयालु का विलोम शब्द ( dayalu ka vilom shabd )
दयालु का विलोम शब्द निर्दय , क्रूर होता है ।
दिन का विलोम शब्द ( din ka vilom shabd )
दिन का विलोम शब्द रात होता है ।
गुरु का विलोम शब्द ( guru ka vilom shabd )
गुरु का विलोम शब्द लघु, शिष्य होता है ।
ज्ञान का विलोम शब्द ( gyan ka vilom shabd )
ज्ञान का विलोम शब्द अज्ञान होता है ।
जड़ का विलोम शब्द ( jad ka vilom shabd )
जड़ का विलोम शब्द चेतन होता है ।
जय का विलोम शब्द ( jay ka vilom shabd )
जय का विलोम शब्द पराजय होता है ।
लाभ का विलोम शब्द ( labh ka vilom shabd )
लाभ का विलोम शब्द हानि होता है ।
मधुर का विलोम शब्द ( madhur ka vilom shabd )
मधुर का विलोम शब्द कटु होता है ।
मानव का विलोम शब्द ( manav ka vilom shabd )
मानव का विलोम शब्द दानव होता है ।
मूर्ख का विलोम शब्द ( murkh ka vilom shabd )
मूर्ख का विलोम शब्द विद्वान होता है ।
नवीन का विलोम शब्द navin ka vilom shabd
नवीन का विलोम शब्द प्राचीन होता है ।
सत्य का विलोम शब्द satya ka vilom shabd
सत्य का विलोम शब्द असत्य होता है ।
2000+ vilom shabd in Hindi ( विलोम शब्द ) , opposite words in hindi
( अ ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द | शब्द | विलोम शब्द |
---|---|---|---|
अंत | आदि | अंकटक | कंटकित |
अंतरंग | बहिरंग | अछत | विछत |
अंतद्वर्द्व | बहिद्वनर्द्व | अछम | सछम |
अंतमुर्खी | बहिमुर्खी | अदृश्य | दृश्य |
अंदर | बाहर | अस्तित्व | आस्तित्व |
अंधकार | प्रकाश | अर्हता | अनर्हता |
अकर्मक | सकर्मक | अभिमुख | प्रतिमुख |
अकाल | सुकाल | अभिप्रेत | अनभिप्रेत |
अग्र | पस्च | अधिमूल्यन | अवमूल्यन |
अगला | पिछला | अवर | प्रवर |
अच्छा | बुरा | अवनति | उनति |
अधम | उत्तम | अपर्ण | ग्रहण |
अध्यवसाय | अनध्यवसाय | अभिज्ञ | अनभिज्ञ |
अधोमुखी | उध्वर्मुखी | अनागत | विगत |
अधोगामी | उध्वगामी | अधिकृत | अनधिकृत |
अति | अल्प | अथाह | छिछला |
अथ | इति | अनाथ | सनाथ |
अनुकूल | प्रतिकूल | अविचल | विचल |
अपर्ण | ग्रहण | अविस्मरणीय | विस्मरणीय |
अनिवार्य | वैकल्पिक | अनुराग | विराग |
अच्युत | च्युत | अग्रज | अनुज |
अस्त | उदय | अवनि | अम्बर |
अवनत | उनत | अस्त्रीकरण | निस्त्रीकरण |
अनुलोम | प्रतिलोम / विलोम | अवलम्ब | निरालम्ब |
अमित | परिमित | अघत | अनुद्यत |
अपकार | उपकार | अनुक्रिया | प्रतिक्रिया |
अस्थिर | स्थिर | अपशकुन | शकुन |
आरोह | अवरोह | अचल | चल |
अपचय | उपचय | अनायास | सायास |
अभिशाप | वरदान | अध: पतन | उत्थान |
अपव्यय | मितव्यय | अतिथि | आतिथेय |
अनन्त | अन्त | अल्पायु | दीर्घायु |
अधूरा | पूरा | अस्तित्व | अनस्तित्व |
अल्पसंख्यक | बहुसंख्यक | अपना | पराया |
अल्पज्ञ | बहुज्ञ | अपेछा | उपेछा |
अशक्त | सशक्त | अत्यधिक | स्वल्प |
असीम | ससीम | अनुरिक्त | विरिक्त |
अपराध | निरपराध | अर्जन | वर्जन |
अभिसरण | अपसरण | अवकाश | अनवकाश |
अवाक् | सवाक | अछर | छर |
अग्नि | जल | अमर | मर्त्य |
अहिंसा | हिंसा | अर्थ | अनर्थ |
अर्वाचीन | प्राचीन | अगम | सुगम |
अल्पमत | बहुमत | अमृत | विष |
अपमान | सम्मान | अभ्यास | अनभ्यास |
अज्ञ | विज्ञ | अमावस्य | पूर्णिमा |
अलभ्य | लभ्य | अनुग्रह | विग्रह |
अच्छा | बुरा | अन्वय | अनन्वय |
अधुनातन | पुरातन | अधिक | कम |
अशन | अनशन | अक्रूर | क्रूर |
असम्भव | सम्भव | अतिवृष्टि | अनावृष्टि |
अभ्यस्त | अनभ्यस्त | अल्प | प्रचुर |
अनुमत | अननुमत | अमीर | गरीब |
अपेक्षित | अनपेक्षित | अपेक्षा | उपेक्षा |
अजल | निर्जल | असाध्य | साध्य |
असली | नकली | अपव्ययी | मितव्ययी |
अंकुश | निरंकुश | अधर्म | धर्म |
अंशतः | पूर्णतः | अभिमानी | निराभिमानी |
अरुचि | सुरुचि | अनाहूत | आहूत |
अल्पकालीन | दीर्घकालीन | अवरोध | सहयोग |
( आ ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द | शब्द | विलोम शब्द |
---|---|---|---|
आदान | प्रदान | आत्मावलम्बी | परावलम्बी |
आदि | अंत | आविर्भाव | तिरोभाव |
आदर | निरादर | आध्यात्मिक | भौतिक |
आगमन | निगमन / प्रस्थान | आर्द्र | शुष्क |
आयात | निर्यात | आधार | निराधार |
आस्तिक | नास्तिक | आगामी | विगत |
आशा | निराशा | आबाल | वृद्ध |
आकाश | पाताल | आहार | निराहार |
आकार | निराकार | आगत | अनागत |
आपद | निरापद | आतुर | अनातुर |
आवरण | निरावरण | आदत | अनादत |
आस्था | अनास्था | आशीष | अभिशाप |
आहत | अनाहत | आक्रमण | प्रतिरक्षा |
आमिष | निरामिष | आश्चर्य | अनाश्चर्य |
आकुंचन | प्रसारण | आदरणीय | निरादरणीय |
आकर्षण | विकर्षण / प्रतिकर्षण | आर्ष | अनार्ष |
आचार | अनाचार | आमंत्रित | अनामंत्रित |
आवाहन | विसर्जन | आहार्य | अनाहार्य |
आलोक | तिमिर | आडम्बर | सादगी |
आरोही | अवरोही | आर्य | अनार्य |
आधुनिक | प्राचीन | आज्ञा | अवज्ञा |
आश्रित | अनाश्रित / निराश्रित | आदर्श | यथार्थ |
आवश्यक | अनावश्यक | आभ्यन्तर | बाह्य |
आग्रह | दुराग्रह | आकस्मिक | सामयिक |
आसक्त | अनासक्त | आशंका | विश्वास |
आजादी | गुलामी | आरोहण | अवरोहण |
आभ्यंतर | बाह्य | आग | पानी |
आदिष्ट | निषिद्ध | आशावादी | निराशावादी |
आय | व्यय | आघात | अनाघात |
आहूत | अनाहूत | आहन | विसर्जन |
आतप | निरातप | आकीर्ण | विकीर्ण |
आदृत | निरादृत | आद्य | अन्त्य |
आवृत्त | निरावृत | अनामंत्रित | अनावर्तक |
आरूढ़ | अनारूढ़ | आत्यंतिक | परिमित |
( इ ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
इच्छुक | अनिच्छुक |
इष्ट | अनिष्ट |
इच्छा | अनिच्छा |
इधर | उधर |
इहलोक | परलोक |
इति | अथ / आदि |
इकट्ठा | अलग |
इज्जत | बेइज्जत |
इतिश्री | श्री गणेश |
( ई ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
ईश | अनीश |
ईश्वर | जीव / अनीश्वर |
ईप्सित | अनीप्सित |
ईमानदार | बेईमान |
ईषत | अलम |
ईद | मुहर्रम |
ईहा | अनीहा |
ईडा | निन्दा |
( उ ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द | शब्द | विलोम शब्द |
---|---|---|---|
उत्कृष्ट | निकृष्ट | उन्मीलन | निमीलन |
उद्घाटन | समापन | उत्तरार्ध | पूर्वार्द्ध |
उत्थान | पतन | उत्तर | दक्षिण |
उद्धत | विनत | उपयोगी | अनुपयोगी |
उच्च | निम्न | उपचार | अनुपचार |
उपकार | अपकार | उन्नत | अवनत |
उत्साह | अनुत्साह | उर्वरा | बंजर |
उपसर्ग | प्रत्यय | उदार | कृपण |
उन्मूलन | रोपण | उन्मुख | विमुख |
उद्देश्य | निरुद्देश्य | उत्पत्ति | विनाश |
उचित | अनुचित | उत्कर्ष | अपकर्ष |
उक्त | अनक्त | ऊषा | संध्या |
उदगम | विलय | उज्ज्वल | धूमिल |
उत्तम | अधम | उदयाचल | अस्ताचल |
उत्तेजित | शमित | उधार | नकद |
उग्र | सौम्य | उपस्थित | अनुपस्थित |
उपेक्षा | अपेक्षा | उत्तीर्ण | अनुत्तीर्ण |
उष्ण | शीतल | उपादेय | अनुपादेय |
( ऊ ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
ऊर्ध्व | अधर |
ऊँच | नीच |
ऊष्मा | शीतलता |
ऊपर | नीचे |
ऊधम | विनय |
( ऋ ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
ऋत | अनृत |
ऋणात्मक | धनात्मक |
ऋजु | वक्र |
ऋण | धन |
ऋद्धि | विपन्न |
( ए ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
एक | अनेक |
एकता | अनेकता |
एकांगी | सर्वांगीण |
एकांकी | अनेकांकी |
एकाकी | भीड़ , मेला |
एकत्र | विकीर्ण |
एकाग्र | चंचल |
एकाधिकार | सर्वाधिकार |
एकश्रुत | बहुश्रुत |
एकतंत्र | बहुतन्त्र |
एकनिष्ठ | सर्वनिष्ठ |
एड़ी | चोटी |
ऐषणा | अनैषडा |
( ऐ ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
ऐहिक | पारलौकिक |
ऐश्वर्य | अनैश्वर्य |
ऐच्छिक | अनैच्छिक |
ऐतिहासिक | अनैतिहासिक |
( ओ ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
ओजस्वी | निस्तेज |
ओतप्रोत | विहीन |
ओछा | गम्भीर |
ओह | वाह |
( औ ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
औपचारिक | अनौपचारिक |
औचित्य | अनौचित्य |
औरत | आदमी |
औरस | दत्तक |
औषधि | अनौषधि |
औदार्य | अनौदार्य |
( क ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द | शब्द | विलोम शब्द |
---|---|---|---|
कर्षण | विकर्षण | कृश | पुष्ट , स्थूल |
कृतज्ञ | कृतघ्न | कलुष | निष्कलुष |
कुसंग | सुसंग | क्रोध | क्षमा |
कनिष्ठ | वरिष्ठ , ज्येष्ठ | कृपा | कोप |
कपटी | निष्कपट | कृत्रिम | नैसर्गिक , प्रकृत , स्वाभाविक |
कटु | मृदु | कुरूप | सुंदर , सुरूप |
करुण | निष्ठुर | कल्पित | वास्तविक |
कठोर | कोमल | कदाचित | निश्चित |
क्रूर | सदय | कुसंगति | सत्संगति |
कर्म | अकर्म | कृष्ण | श्वेत , शुक्ल |
कर्कश | मधुर | क्रय | विक्रय |
कुसुम | वज्र | कुपुत्र | सुपुत्र |
कडुआ | मीठा | कुपात्र | सुपात्र |
कायर | साहसी , निडर | कृपणता | उदारता |
कीर्ति | अपकीर्ति | कुकृत्य | सुकृत्य |
कुटिल | सरल | कर्मण्य | अकर्मण्य |
क्रमबद्ध | क्रमहीन | कदाचार | सदाचार |
काम | निष्काम | कलियुग | सतयुग |
कर्मठ | आलसी | कुलपदी | कुलांग |
( ख ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
खंड | अखंड |
खंडित | अखंडित |
खाद्य | अखाद्य |
खरा | खोटा |
खंडन | मंडन |
ख्यात | कुख्यात |
खास | आम |
खगोल | भूगोल |
खग | मृग |
खीझना | रीझना |
खेचर | भूचर |
खेद | हर्ष |
( ग ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द | शब्द | विलोम शब्द |
---|---|---|---|
गंभीर | चपल , वाचाल | ग्रीष्म | शरद |
गमन | आगमन | ग्रहीता | दाता |
गृही | त्यागी , अगृही | गोपनीय | प्रकाशनीय |
गण्य | नगण्य | गति | विराम |
गत | आगत , प्रत्यागत | गीर्ण | उद्गीर्ण |
गुणाढ्य | गुणहीन | गुप्त | प्रकट |
गुण | अवगुण , दोष | गौण | मुख्य |
गुरु | लघु , शिष्य | गौरव | लाघव |
गृहस्थ | सन्यासी | ग्रामीण | नागरिक , शहरी |
गणतंत्र | राजतंत्र | ग्रस्त | मुक्त |
गोचर | अगोचर | गेय | अगेय |
गद्य | पद्य | गहरा | छिछला |
गूढ़ | प्रकट | गरिमा | लघिमा |
( घ ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
घना | विरल |
घात | प्रतिघात |
घातक | रक्षक |
घृणा | प्रेम / स्नेह |
घाटा | मुनाफा |
घटक | समुदाय |
घोष | निर्घोष , अघोष |
घटिया | बढ़िया |
घनिष्ठ | दूरस्थ |
( च ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
चर्चित | अचर्चित , गुमनाम |
चपल | स्थिर |
चिर | अचिर , नश्वर |
चेतन | जड़ |
चिरन्तन | नश्वर |
चोर | साधु |
चरित्रवान | चरित्रहीन |
चतुर | मूर्ख |
चिरजीवी | अल्पजीवी |
चिरायु / दीर्घायु | अल्पायु |
च्युत | संयुत |
चेष्ट | निश्चेष्ट |
चेतना | मूर्छा |
चाटुकार | स्वाभिमानी |
चारु | अचारु |
चित्र | विचित्र |
चुस्त | शिथिल , सुस्त |
( छ ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
छल | निश्छल |
छादन | प्रकाशन |
छात्र | छात्रा |
छिन्न | संलग्न |
छूत | अछूत |
छाया | धूप |
छद्म | व्यक्त |
छली | निशछली |
छोटा | बड़ा |
छोरा | छोरी |
छुटकारा | बन्धन |
छरहरा | थुलथुल |
( ज ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द | शब्द | विलोम शब्द |
---|---|---|---|
जड़ | चेतन | जर्जर | दृढ़ |
जल | थल | जितेंद्रिय | इंद्रियासक्त |
जंगम | स्थावर | जागरण | निद्रा |
जन्म | मृत्यु | जातीय | विजातीय |
जीवन | मरण | जनाकीर्ण | जनहीन |
जीवित | मृत | ज्योतिर्मय | तमोमय |
जागृत | सुप्त , सुषुप्त | ज्वार | भाटा |
जनक | जननी | ज्योति | तम |
जल | थल , निर्जल | जंगली | पालतू |
जटिल | सरल | जय | पराजय |
जागरूक | उदासीन | ज्वलन | शमन |
( झ ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
झूठ | सच |
झोपड़ी | महल |
झगड़ा | शांति |
झंकृत | निस्तब्ध |
झीना | गाढ़ा |
झंझट | निश्चिंतता |
झंझा | तूफानी |
झकझकागट | धुंधला |
( ट ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
टीका | भाष्य |
टल | अटल |
टकसाली | सामान्य |
टूटना | जुड़ना |
( ठ ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
ठोस | द्रव |
ठिगना | लम्बा |
ठंडा | गर्म |
ठहरना | जाना |
ठाठ | सादगी |
ठीक | गलत |
ठौर | कुठौर |
( ड ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
डरपोक | निडर |
डाल | पत्ती |
डर | निडर |
डाल | सदभाव |
डिम्ब | अछोम |
डिम्भ | निराडंबर |
( ढ ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
ढंग | बेढंग |
ढाढस | त्रास |
ढाल | तलवार |
ढीठ | विनम्र |
ढरना | रुकना |
ढालू | समतल |
( त ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द | शब्द | विलोम शब्द |
---|---|---|---|
तट | मझधार | तृप्त | अतृप्त |
तल | अतल | तीक्ष्ण | कुंद |
तनय | तनया | तिक्त | मधर |
तन्वंगी | स्थूलंगी | तरुण | वृद्ध |
तरल | ठोस | तयक्त | गृहीत |
तुकांत | अतुकांत | त्याज्य | ग्राह्य |
तंद्रा | जागरण | तुष्ट | रुष्ट |
तप्त | शीत | तीव्र | मंद |
तामसिक | सात्विक | तेजस्वी | निस्तेज |
तारुण्य | वार्धक्य | तटस्थ | सापेक्ष |
तृष्णा | वितृष्णा , तृप्ति | तुच्छ | महान |
( थ ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
थाह | अथाह |
थकावट | स्फूर्ति |
थोड़ा | बहुत |
थोक | फुटकर |
थिर | गतिवान |
( द ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द | शब्द | विलोम शब्द |
---|---|---|---|
दास | स्वामी | दमित | उत्तेजित |
दरिद्र | सम्पन्न | दीर्घ | ह्रस्व , लघु |
देह | विदेह | दीर्घकाय | कृशकाय |
देय | अदेय | दुखी | सुखी |
दंड | क्षमा , पुरुस्कार | दुशील | सुशील |
दयालु | क्रूर | दुराग्रह | आग्रह |
दुःसाध्य | सुसाध्य | दुराचार | सदाचार |
दुर्बुद्धि | सुबुद्धि | दुर्जन / दुष्ट | सज्जन |
दुर्बल | सबल | दूरवर्ती | निकटवर्ती |
दृश्य | अदृश्य | दैविक | भौतिक |
दुर्लभ | सुलभ | दैत्य | देव |
दुर्गम | सुगम | दूषित | स्वच्छ |
दुर्भाग्य | सौभाग्य | दिवा | रात्रि |
दृष्ट | अदृष्ट | दाता | सूम , याचक |
दोष | गुण | दानी | कृपण |
दोषी | निर्दोष | दैहिक | ऐहिक |
दुर्दात | शांत | द्वंद | शांति |
दक्षिण | वाम , उत्तर |
( ध ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
धर्म | अधर्म |
धरा | गगन |
धनी | निर्धन |
धीरोदात्त | धीरोधत्त |
धृष्ट | नम्र |
धवल | कृष्ण , श्याम |
धीर | अधीर |
धैर्य | अधैर्य |
ध्वंस | निर्माण |
ध्रुव | अस्थिर |
धूप | छांव |
( न ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द | शब्द | विलोम शब्द |
---|---|---|---|
नख | शिख | निष्कलंक | सकलंक |
नगर | ग्राम | नित्य | अनित्य |
नर | नारी | निःसीम | ससीम |
नूतन | पुरातन | निरर्थक | सार्थक |
निर्मल | मलिन | निर्दयी | दयालु , दयावान |
निरोग | रोग | निर्गमन | आगमन |
न्याय | अन्याय | निर्वाक | सवाक |
नीरस | सरस | निश्चेष्ट | सचेष्ट |
नास्तिक | आस्तिक | निषिद्ध | विहित |
नौकर | मालिक | निंद्य | अनिंद्य , वंद्य |
निष्कंटक | कंटकाकीर्ण | निरक्षर | साक्षर |
निज | पर | निष्काम | सकाम |
निर्भीक | डरपोक | निष्पाप | पाप |
निरादर | आदर , सादर | न्यूनतम | अधिकतम |
निरावृत | आवृत्त | न्यून | अधिक |
निरुद्विग्न | उद्विग्न | निंदा | स्तुति , प्रसंशा |
निवृत्त | प्रवृत्त | नीति | अनीति |
निःशंक | सशंक | निर्माण | विध्वंस |
नैसर्गिक | कृत्रिम | नश्वर | शाश्वत |
नियमित | अनियमित | नरक | स्वर्ग |
( प ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द | शब्द | विलोम शब्द |
---|---|---|---|
परकीय | स्वकीय | पर | स्व |
पाठ्य | अपाठ्य | परमार्थ | स्वार्थ |
पाठक | श्रोता | प्रख्यात | कुख्यात |
पराधीन | स्वाधीन | परुष | कोमल |
परिग्रह | अपरिग्रह | पवित्र | अपवित्र |
परोक्ष | प्रत्यक्ष | परिमित | अपरिमित |
पापचेता | पापमुक्त | पुण्य | पाप |
पार्थिव | अपार्थिव | पाक | नापाक |
पूर्वाद्ध | उत्तरार्द्ध | पसंद | नापसंद |
पृथक | संयुक्त | पूर्ण | अपूर्ण |
पौरुष | स्त्रीत्व | प्रेम | घृणा |
पतिव्रता | कुलटा | प्रीति | द्वेष |
प्रच्छादन | अनाच्छादन | पूर्वाहन | अपरान्ह |
प्रदान | आदान | पृष्ठभाग | अग्रभाग |
प्रातः | सायं | प्रकाशन | गोपन |
प्रबुद्ध | बुद्धिहीन | प्रकट | गुप्त |
प्रमेय | अप्रमेय | प्राची | प्रतीची |
पक्का | कच्चा | प्रथम | अंतिम |
पूरब | पश्चिम | प्रामाणिक | अप्रामाणिक |
पराजय | जय | प्रशस्त | संकचित |
परास्त | विजयी | प्रशांत | उद्भ्रांत |
पल्लवन | संछेपण | प्रियोक्ति | कटूक्ति |
प्रफुल्ल | म्लान | प्रमुख | सामान्य |
प्रशंसक | निंदक | प्रतिकूल | अनुकूल |
पंडित | मूर्ख | प्राचीन | अर्वाचीन , नवीन |
प्राप्तयाशा | दुराशा | प्रवर | अवर |
पक्ष | विपक्ष | प्रवृत्ति | निवृत्ति |
पक्षपाती | निष्पक्ष , तटस्थ | पात्र | कपात्र |
पर्णकुटी | प्रासाद | पूर्ववर्ती | परवर्ती , उत्तरवर्ती |
पुरस्कार | दंड | पतनोन्मुख | विकासोन्मुख |
पतन | उत्थान | प्रसाद | विषाद |
पालक | संहारक | प्रखर | मंद |
परिश्रम | विश्राम | प्रवेश | निकास |
पंथ | कुपंथ | प्रोत्साहित | हतोत्साहित |
पतित | अपतित | प्रकृति | पुरुष |
( फ ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
फल | कुफल |
फूल | कांटा |
फुल्ल | म्लान |
फायदा | नुकसान |
फलित | अफलित |
फलाहारी | अनाजी |
फैलना | सिकुड़ना |
फटक | हाटक |
( ब ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द | शब्द | विलोम शब्द |
---|---|---|---|
बोध्य | दुर्बोध्य | बाढ़ | सूखा |
बद्ध | मुक्त | बढ़िया | घटिया |
बुद्धिमान | मूर्ख | बेमेल | संगत |
बहु | अल्प | बहुधा | यदा कदा |
बहुमत | अल्पमत | बीमार | तंदुरुस्त |
बलवान | बलहीन | बेडौल | सुडौल |
बंजर | उर्वर | ब्याहा | कुँवारा |
बोध | अबोध | बंधन | मुक्ति , मोक्ष |
बाह्य | आंतरिक | बेदम | दमदार |
बर्बर | सभ्य | बड़बोला | गुमसुम |
( भ ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द | शब्द | विलोम शब्द |
---|---|---|---|
भेद | अभेद | भंजक | योजक |
भक्ष्य | अभक्ष्य | भाग्य | दुर्भाग्य |
भला | बुरा | भूमिका | उपसंहार |
भिक्षुक | दाता | भोग्य | अभोग्य |
भद्र | अभद्र | भ्रामक | निश्चयात्मक |
भय | अभय | भूगोल | खगोल |
भाव | अभाव , कुभाव , दुर्भाव | भावी | भूत |
भयाक्रांत | भयशून्य | भिन्न | अभिन्न |
भव्य | साधारण | भूतकाल | भविष्यकाल |
भोक्ता | भुक्त | भौतिक | आध्यात्मिक |
भोगी | योगी | भ्रांत | निर्भ्रात |
भारी | हल्का | भ्रामक | निश्चयात्मक |
भूषण | कुभूषण | भूतपूर्व | अभूतपूर्व |
भगवान | भगवती | भेद्य | अभेद्य |
( म ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द | शब्द | विलोम शब्द |
---|---|---|---|
मंगल | अमंगल | मानवीय | अमानवीय |
मंद | शीघ्र | मानवता | नृशंसता |
मनसा | कर्मणा | मलिन | पवित्र |
मर्त्य | अमर्त्य | महल | झोपड़ी |
महिमा | लघिमा | मुक्ति | बंधन |
मित्र | शत्रु | मिट | अमिट |
मैत्री | अमैत्री | मधुर | कटु |
मूक | वाचाल | मान | अपमान |
महात्मा | दुरात्मा | मृत्यु | जीवन |
महायोगी | महाभोगी | माता | पिता |
मिलन | विरह | मूल्यवान | मूल्यहीन |
मंथर | क्षिप्र | मुदित | खिन्न |
मतैक्य | मतभेद | मूल | निर्मूल |
मनुज | दनुज | मौन | मुखर |
महत्तम | लघुत्तम | मीठा | नमकीन |
मानव | दानव | मूढ़ | ज्ञानी |
मिथ्या | सत्य | मितव्ययी | खर्चालु |
मसृण | रुक्ष | मौलिक | अमौलिक |
मृदुल | सख्त , कठोर | मुख | पृष्ठ |
मनोरम | वीभत्स | मान्य | अमान्य |
ममता | निर्ममता | मुसीबत | आराम |
( य ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
योगी | भोगी |
यश | अपयश |
यद्यपि | तथापि |
यथार्थ | काल्पनिक |
यादृश | तादृश |
युद्ध | शांति |
योग्य | अयोग्य |
युयुत्सा | मैत्री |
यति | गृहस्थ |
याद | भूल |
यौवन | बुढापा |
यथेष्ट | कम , स्वल्प |
( र ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द | शब्द | विलोम शब्द |
---|---|---|---|
रात | दिन | रूप | करूप |
राम | रावण | रूढ़िवादी | स्वच्छन्दवादी , उदारवादी |
राजा | रंक , प्रजा | रत | विरत |
रक्षक | भक्षक | रंगीन | रंगहीन , बेरंग |
रहित | सहित | रिपु | मित्र |
रिक्त | सिक्त , भरा | रचना | ध्वंस |
रोगी | निरोगी | राष्ट्रप्रेम | राष्ट्रद्रोह |
रोहण | अवरोहण | रद्द | बहाल |
रसवान | नीरस | रहमदिल | बेरहम |
रुचि | अरुचि | राहत | प्रकोप |
राग | द्वेष , विराग | रक्षित | अरक्षित |
( ल ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द | शब्द | विलोम शब्द |
लंघनीय | अलंघनीय | लचीला | कड़ा |
लज्जावान | निर्लज्ज | लोभ | निर्लोभ , निःस्पृह |
लाभ | हानि | लिखित | मौखिक |
लिप्त | निर्लिप्त | लाभदायक | हानिकारक |
लुप्त | व्यक्त | लापरवाह | सावधान |
लक्ष्य | अलक्ष्य | लुभावना | घिनौना |
लघु | दीर्घ | रौद्र | शांत |
लंबाई | चौड़ाई | लक्षित | अलक्षित |
लेन | देन | लोक | परलोक |
लब्ध | प्रदत्त | लौकिक | अलौकिक , पारलौकिक |
लालसा | विरक्ति | लायक | नालायक |
( व ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द | शब्द | विलोम शब्द |
वर | वधू | वीर | कायर |
वरदान | श्राप , अभिशाप | वंध्या | उर्वरा |
वाचाल | मूक | विस्मरण | स्मरण |
वृद्ध | बालक | व्यष्टि | समष्टि |
वादी | प्रतिवादी | वृष्टि | अनावृष्टि |
वैभव | दारिद्र्य | विकारी | अविकारी |
विशेष | सामान्य | विभ्रांत | शांत |
विधवा | सधवा | विराट | लघु |
विधुर | सपत्नीक | विशुद्ध | अशुद्ध |
विहित | निषेध | वयस्क | नाबालिग |
विदित | अविदित | वर्ण | विवर्ण |
वरिष्ठ | कनिष्ठ | वर्णनीय | अवर्णनीय , वर्णनातीत |
विदेशी | स्वदेशी | वैयक्तिक | सार्वजनिक |
विवाद | निर्विवाद | विनम्र | उच्छृंखल |
वंदनीय | निंदनीय | विश्लेषण | संश्लेषण |
विपन्न | सम्पन्न | वफादार | बेवफा |
वध्य | अवध्य | विपुल | स्वल्प |
वर्जनीय | ग्रहणीय | विग्रह | संधि , समास |
विद्या | अविद्या | वेदना | आनंद |
विभाज्य | अविभाज्य | वैतनिक | अवैतनिक |
विशिष्ट | सामान्य | वैध | अवैध |
विश्रांत | क्लांत | विमुख | उन्मुख |
विभव | पराभव | विरल | अविरल |
वैमनस्य | सौमनस्य | विज्ञ | अज्ञ |
विस्तृत | संछिप्त | वसन्त | पतझड़ |
विष | अमृत | वांछित | अवांछित |
विजय | पराजय | वैधानिक | अवैधानिक |
विकास | ह्रास | व्यभिचारी | सदाचारी |
विशाल | क्षुद्र | व्यापक | संकुचित |
वैषम्य | साम्य | विषाद | हर्ष |
व्यवस्थित | अव्यवस्थित | वस्त्रधारी | वस्त्रहीन |
विस्मरणीय | अविस्मरणीय |
( श ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द | शब्द | विलोम शब्द |
---|---|---|---|
शांत | अशांत | शुक्ल | कृष्ण |
शुभ | अशुभ | शूर | कायर , भीरू |
शुष्क | आर्द्र , नम | शिथिल | दृढ़ |
शीत | उष्ण | शीघ्रता | विलंब |
शेष | अशेष | शब्द | निःशब्द |
शंक | निःशंक | शरण | अशरण |
शयन | जागरण | शस्त्र | अस्त्र |
शारीरिक | मानसिक | शयन | जागरण |
शिक्षित | अशिक्षित | शायद | अवश्य |
शिक्षा | अशिक्षा | शिख | नख |
शिक्षक | शिक्षार्थी , विद्यार्थी | शिखर / शीर्ष | तल |
शिष्ट | अशिष्ट | शिष्य | गुरु |
श्याम | श्वेत | शुद्धि | अशुद्धि |
श्यामा | गौरी | शुल्क | निःशुल्क |
शानदार | शर्मनाक | शोभन | अशोभन |
शर्मीला | बेशर्म | शुचि | अशुचि |
श्लिष्ट | अश्लिष्ट | शोक | हर्ष |
शिव | अशिव | शोषक | पोषक |
शहरी | देहाती | श्वास | प्रश्वास |
शकून | अपशकुन | शस्त्रीकरण | निःशस्त्रीकरण |
शमित | उत्तेजित | शाश्वत | क्षणिक |
शरीरी | अशरीरी | शक्तिमान | शक्तिहीन |
शठता | सज्जनता | शक्तिशाली | निर्बल |
शाप | वरदान | शक्ति | क्षीणता |
शालीन | धृष्ट | शासक | शासित |
( स ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द | शब्द | विलोम शब्द |
---|---|---|---|
संस्कृत | असंस्कृत | सापेक्ष | निरपेक्ष |
संस्कृति | विकृति | संधि | विच्छेद |
संकल्प | विकल्प | सुशील | दुष्शील |
संछेप | विस्तार | सगुण | निर्गुण |
संछिप्त | विस्तृत | संशय | निःसंशय |
संघटन | विघटन | स्थावर | जंगम |
सर्जन | ध्वंस | समष्टि | व्यष्टि |
संज्ञावान | संज्ञाहीन | सुबुद्धि | दुर्बुद्धि |
संदिग्ध | असंदिग्ध | स्वलपायु | चिरायु |
संपत्ति | विपत्ति | स्वीकृति | अस्वीकृति |
संभावित | असंभावित | स्वावलंबी | परावलम्बी |
संभ्रम | संयम | सुधा | गरल |
संकीर्ण | विकीर्ण | सोत्साह | हतोत्साह |
संग | निस्संग | सहोदर | अन्योदर्य |
संतोष | असंतोष | स्वस्थ | रुग्ण |
संदूषित | संशोधित | सुदूर | निकट |
संदेह | निःसंदेह | समीपवर्ती | दूरवर्ती |
संग्रह | विग्रह | सत्कार | तिरस्कार |
संत | असंत | सत्कर्मी | दुष्कर्मी |
सम्पूर्ण | अपूर्ण | सदाशय | दुराशय |
स्वीकार | अस्वीकार | सच्चरित्र | दुश्चरित्र |
साकार | निंदा | स्वतंत्रता | परतंत्रता |
साक्षर | निरक्षर | सत | असत |
सम | विषम | सम्मुख | विमुख |
सज्जन | दुर्जन | सन्यस्त | गृहस्थ |
सित | असित | सफल | असफल , निष्फल |
सहित | रहित | समर्थन | विरोध |
संयोग | वियोग | संयोग | वियोग |
समर्थ | असमर्थ | सुयोग | कुयोग |
सूक्ष्म | स्थूल , विराट | सुगंध | दुर्गन्ध |
संभव | असंभव | सुफल | कुफल |
सजीव | निर्जीव | सुगम | दुर्गम |
सत्य | असत्य | सुपथ | कुपथ |
सत्यवादी | मिथ्यावादी | सुसंगति | कुसंगति |
सत्याग्रह | दुराग्रह | सपूत | कुपूत |
सृष्टि | प्रलय | सुमति | कुमति |
स्वर्ग | नर्क | सत्कर्म | कुकर्म |
स्वर्गीय | नारकीय | सुअवसर | कुअवसर |
संकलन | व्यकलन | सुपात्र | कुपात्र |
स्वस्थ | अस्वस्थ | सुखांत | दुखांत |
सधवा | विधवा | सुपाच्य | कुपाच्य |
संस्थापन | विस्थापन | सुप्रबंध | कुप्रबंध |
स्वकीया | परकीया | स्वाभाविक | अस्वाभाविक |
समास | व्यास , विग्रह | स्वानुभूति | परानुभूति |
स्वर | व्यंजन | सहानुभूति | घृणा |
सात्विक | तामसिक | सम्मुख | नेपथ्य |
सम्बद्ध | असम्बद्ध | स्वदेश | परदेश |
सुकाल | दुकाल | स्वागत | तिरस्कार |
सुलभ | दुर्लभ | सुबोध | दुर्बोध |
सखा | शत्रु | संगत | असंगत |
समूल | निर्मूल | सम्पद | विपद |
सुसाध्य | दुःसाध्य | संकोच | निःसंकोच |
समाहत | निराहत | स्मरण | विस्मरण |
सशस्त्र | निरस्त्र | सक्षम | अक्षम |
स्याह | सफेद | सभ्य | असभ्य |
स्वधर्म | परधर्म | सम्पन्न | विपन्न |
सशुल्क | निःशुल्क | सरल | जटिल |
स्पर्देधा | सहयोग | सहृदय | हृदयहीन |
समर्थक | विरोधी | संकीर्ण | उदार |
समर्थन | विरोध | स्पष्ट | अस्पष्ट |
सुमार्गी | कुमार्गी | सौम्य | उग्र |
समाधान | समस्या | सूर्यास्त | सूर्योदय |
समुपयुक्त | अनुपयुक्त | संश्लेषण | विश्लेषण |
सुरूप | कुरूप | सर्द | गरम |
सहित | रहित | स्वार्थ | परमार्थ |
सवर्ण | असवर्ण | स्वार्थी | परमार्थी |
सदाचार | दुराचार |
( ह ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
हित | अहित |
ह्रस्व | दीर्घ |
हिंसा | अहिंसा |
हताश | आशावान |
ह्रास | वृद्धि |
हर्ष | विषाद |
हमारा | तुम्हारा |
हंसना | रोना |
हार | जीत |
हितकर | अहितकर |
हानिप्रद | लाभप्रद |
होनी | अनहोनी |
हरियाली | सूखा |
हास | रुदन |
हथियारबंद | निहत्था |
हमदर्द | बेदर्द |
हल्का | भारी |
( क्ष ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
क्षत | अक्षत |
क्षमता | अक्षमता |
क्षणिक | शाश्वत |
क्षीण | पुष्ट |
क्षुब्ध | शांत |
क्षुण्ण | अक्षुण्ण |
क्षर | अक्षर |
क्षमा | दंड |
क्षति | लाभ |
क्षुद्र | विराट |
क्षय | अक्षय |
( त्र ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
त्रिकोण | षटकोण |
त्रिकुटी | भृकुटि |
( ज्ञ ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
ज्ञान | अज्ञान |
ज्ञानी | अज्ञानी |
ज्ञात | अज्ञात |
ज्ञेय | अज्ञेय |
( श्र ) से शुरु होने वाले विलोम शब्द :-
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
श्रीगणेश | इतिश्री |
श्रम | विश्राम |
श्रेष्ठ | तुच्छ , निम्न |
श्रोता | वक्ता |
श्रद्धा | घृणा |
श्रव्य | अश्रव्य |
श्रुत | अश्रुत |
श्राप | आशीर्वाद |
श्रीमान | श्रीमती |
श्रवण | दर्शन |
श्रृंखला | विश्रृंखला |
श्रांत | प्रसन्न |
श्रव्य | दृश्य |
Legal Notice This is copyrighted content of INNOVATIVE GYAN and meant for Students and individual use only. Mass distribution in any format is strictly prohibited. We are serving Legal Notices and asking for compensation to App, Website, Video, Google Drive, YouTube, Facebook, Telegram Channels etc distributing this content without our permission. If you find similar content anywhere else, mail us at contact@innovativegyan.com. We will take strict legal action against them.